Omzetting van complexe verbindingen : bloed, eidooier en zetmeel
Ook de afbraak van complexe stoffen kan goed zichtbaar gemaakt worden. Hier drie voorbeelden.
Hemolyse
Hemolyse is de afbraak van rode bloedcellen.
Deze bloedcellen zitten in een voedingsbodem: bloedagar.
Er zijn verschillende typen hemolyse:
- Onvolledige hemolyse, α -hemolyse hierbij wordt hemoglobine omgezet in een groen (of bruin) pigment, de bloedcellen blijven intact. Dit is onder andere het geval bij de viridansgroep van de Streptococcen.
- Volledige hemolyse, waarbij de cellen stuk gaan en het hemoglobine vrijkomt waardoor een heldere kleurloze zone ontstaat rondom een kolonie die op bloedagar is gegroeid. Dit wordt ook wel ß-hemolyse genoemd. Een eigenschap van o.a. Staphylococcus aureus, een aantal groepen Streptococcen, en diverse Clostridiumsoorten.
Neusuitstrijk met hemolytische kolonies
van Staphylococcus aureus.
Ovolyse
De omzetting van eidooier kan ook een karakteristiek beeld opleveren waaraan bepaalde micro-organisme te herkennen zijn.
Een micro-organisme kan twee dingen doen,
lecithinase vormen waarbij lecithine, een fosfolipide (onderdeel van de celmembraan bij dieren) wordt afgebroken. Dit lecithinase splitst het lecithine waardoor een neerslag ontstaat welke als een troebele zone zichtbaar is.Zo vormt Clostridium perfringens lecithinase op een eidooierplaat.
Een protease veroorzaakt heldere zones rondom de kolonies ,
Beide kenmerken zijn te zien bij Staphylococcus aureus op een Baird-Parkeragarplaat. Vlak rondom de kolonie is er een ondoorzichtige zone, daarbuiten een heldere ring.
Zetmeelafbraak
Lang niet alle micro-organismen kunnen zetmeel afbreken. Hiervoor is een exo-enzym nodig, amylase dat buiten de cel de grote zetmeelmoleculen afbreekt tot kleinere hapklare door de celmembraan te transporteren glucosemoleculen.
Na incubatie kan het nog aanwezige zetmeel aangetoond worden met lugol (een jodiumoplossing) waarbij een blauwe kleur ontstaat. Ontbreekt deze kleur rondom de groei dan was er amylase werkzaam en is de test positief.