Gisting
Gisting is het dissimilatieproces waarbij glucose wordt omgezet in melkzuur of ethanol of een ander eindproduct ( varieert en is kenmerkend per soort micro-organisme) met als doel de vorming van ATP. ATP is een energierijk molecuul dat de cel gebruikt als er energie nodig is. Gisting wordt ook wel fermentatie genoemd.
Het is een anaeroob proces (zonder zuurstof).
Glucose is dus energiebron maar wordt niet volledig afgebroken zoals bij de aerobe ademhaling het geval is.
Stap 1 glycolyse
De meeste gistingen hebben de eerste stap met elkaar gemeen, dit is de vorming van pyruvaat, de glycolyse.
Belangrijke stoffen zijn hier NAD+, een stof die waterstof (electronen) van een molecuul afneemt en ATP dat energie opslaat waarbij bij afgifte van de energie ADP ontstaat.
Deze glycolyse wordt ook wel FDP-weg/pathway genoemd (naar fructosedifosfaat of Emden-Meyerhof-Parnas pathway , naar de 3 ontdekkers. Het is een belangrijke schakel in de stofwisseling van vrijwel alle organismen en bestaat in werkelijkheid uit 10 reacties (stappen) elk met hun eigen enzym.
Stap 2 terugkrijgen NAD+
Doel is om het NAD+ weer terug te krijgen zodat stap 1, de glycolyse, weer herhaald kan worden en ATP levert. Per micro-organisme ontstaat een ander eindproduct en spreek je over een andere gisting genoemd naar het eindproduct of de producten.Voorbeelden:
Deze omzetting van pyruvaat met als doel NAD+ weer opnieuw te kunnen gebruiken in de glycolyse kan op zeer veel verschillende manieren geschieden, homofermentatieve melkzuurgisting, heterofermentatieve melkzuurgisting, alcoholgisting.
Elke manier door een ander micro-organisme en met andere eindproducten : identificatie.
Hieronder sterk vereenvoudigd de hele gisting:
Hieronder wat voorbeelden van gistingstypen:
| Glucose (en andere suikers) wordt door micro-organismen vergist tot allerlei eindproducten, handig bij identificatie en nuttig door de vele levensmiddelen die door fermentaie bereid worden. | ||
| Micro-organismen |
Gisting: | Toepassingen: |
Saccharomyces |
alcohol en CO2 | Wijn,primaire gisting Brood Bioethanol |
Oenococcus oeni |
melkzuur, ethanol en CO2 |
rode wijn , secundaire gisting |
Lactobacillus |
melkzuur | Kaas, Yoghurt, Zuurkool |
| Leuconostoc Heterofermentatieve melkzuurgisting |
melkzuur, ethanol en CO2 |
Kefir, Zuurkool |
Propionibacterien |
propionzuur | Emmentaler kaas |
| Escherichia coli Gemengd zure gisting |
melkzuur azijnzuur ethanol CO2 en H2 |
Vormt meer zuur dan Enterobacter (hieronder) kan zo onderscheiden worden |
| Enterobacter Butaandiolgisting |
butaandiol, acetoine melkzuur ethanol CO2 en H2 |
|
| Clostridium Boterzuurgisting |
boterzuur, butanol, aceton, isopropylalcohol,CO2 | Bederf van kaas door boterzuur en CO2 vorming. |
