Wel of geen zuurstof?
Hoewel bijna alle planten en dieren bij de dissimilatie zuurstof nodig hebben, is dit niet het geval bij micro-organismen. Veel micro-organismen zijn in staat om zonder zuurstof (anaeroob) te leven doordat ze in staat zijn de brandstof te verbranden zonder dat er zuurstof bij nodig is. Ook zijn er enkele soorten die zich uitsluitend zonder zuurstof kunnen ontwikkelen, lees hier hoe je kunt kweken zonder zuurstof.
Wat de invloed van de zuurstof op de groei betreft kunnen we de mico-organismen als volgt indelen:
a. Strikt of obligaat aerobe micro-organismen,
die zich uitsluitend in aanwezigheid van zuurstof kunnen ontwikkelen en zonder zuurstof zelfs afsterven.
Zij hebben een aerobe ademhaling en kunnen niet gisten.
Voorbeelden hiervan zijn : Pseudomonas en dee meeste schimmels
b. Facultatief anaerobe micro-organismen,
die zich zowel in aanwezigheid als in afwezigheid van zuurstof ontwikkelen. Deze bacteriën hebben een aerobe ademhaling, is er geen zuurstof dan gaan ze als ze kunnen over op een anaerobe ademhaling (nitraatademhaling) en kunnen ze dat niet dan vergisten ze hun energiebron.
Voorbeelden zijn :
alle Enterobacteriën,
de meeste Bacillussoorten,
de staphylococcen, Listeria en
de meeste gisten
c. Microaerofiele micro-organismen,
die zich het beste bij een lage zuurstofconcentratie (lage zuurstofspanning) kunnen ontwikkelen. Voorbeelden zijn
Lactobacillus en Campylobacter.
d. Strikt anaerobe micro-organismen,
die zich uitsluitend zonder zuurstof kunnen vermeerderen, ze hebben een anaerobe ademhaling of kunnen uitsluitend gisten. De mate waarin ze last hebben van zuurstof verschilt. Er zijn bacteriën met een anaerobe stofwisseling die kleine hoeveelheden zuurstof kunnen verdragen, zoals
Propionzuurbacteriën en Clostridium perfringens.
Tot slot zijn er binnen deze groep de bacteriën waarvoor elk spoortje zuurstof giftig is, deze zijn zeer lastig te kweken zoals de sulfaatreducerende bacteriën en de methanogene bacteriën die ademhalen met CO2 (kooldioxide) en daarbij CH4 (methaan) vormen. Ook in de darm en in de mondholte komen heel veel anerobe micro-organismen voor.
e. Zuurstoftolerante anaerobe micro-organismen
Deze gebruiken geen zuurstof voor hun stofwisseling maar hebben er ook geen last van.
De lactococcen zijn hier en goed voorbeeld van.